در عصر و زمانه ای به سر می بریم که پیوند تحجر و افراطی گری با قدرت های استکباری، ابعادی خطرناک از پدیدۀ شوم اسلام هراسی را در جوامع بشری پدید آورده است به نحوی که افراطی گری گروه های تروریستی تکفیری در جهان اسلام و حتی حملات ترویستی گروه های تکفیری در جوامع غربی ،تحریف آوزه های ناب پامبر اکرم(ص) را در عرصه های جهانی موجب شده است که نقش مخرّب رسانه های غربی در گسترش این چالش غیر قابل انکار است.
باید اذعان نمود بحران اسلام هراسی در حالی است که از صدر اسلام پیامبر اکرم(ص)و ائمه معصومین(ع) و نیز عالمان و خیر خواهان جهان اسلام همواره در صدد جلوگیری از اختلاف و تفرقه،بیانات و فرمایشات روشنگرانه ای را بیان نمودند، زیرا دین مبین اسلام در امتداد ادیان توحیدی است که منطقۀ جغرافیایی خاورمیانه بستر ساز منشأ بروز و ظهور ادیان ابراهیمی به شمار می آید.
لیکن تمرکز دولت های استکباری در خواستگاه ادیان ابراهیمی و ایجاد روشنفکری دینی وهم انگیز در قالب پدیدۀ شوم وهابیت موجب گردید تا بخشی از جامعه ی اسلامی از آموزه های اسلام ناب که بر پیامبر گرامی وحی شده بود ، فاصله گرفته و دین ستیزی مدرن با ابزار التقاط و تحجر و افراطی گری در امت اسلامی و دیگر جوامع شیوع یابد.
گفتنی است آموزه های راهبردی پیامبر خاتم(ص) درتقویت رویکردهای میان ادیانی و میان فرهنگی از اهمیّت فوق العاده برخوردار می باشد که نامه نگاری آن حضرت به حاکمان ایران، روم و چین همگی حاکی از ظرفیت عظیم اسلام نبوی در مسیر ارتقای ارتباطات جهانی و میان فرهنگی و به تعبیر دیگر اتحاد فراگیرجوامع بشری است.
زیرا اسلام دین محبت، رأفت و احیای ارزش های اخلاقی و انسانی است. گرچه امروزه جریان سلفی گری و وهابی گری با اعمال نابخردانه شان در دنیا، موجبات خدشه دار شدن چهره ی واقعی اسلام در انظار جهانیان شده اند. لیکن باید این مسألۀ مهم را در جوامع بشری طنین انداز نمود که دین اسلام دین رحمت است، دین عدالت و مهرورزی است. پیامبر (ص)، پیامبر رحمت است، سرلوحه ی برنامه ی پیغمبر گرامی اسلام دعوت به ایجاد فضای همدلی، عشق توأم با محبت و احیای فضائل انسانی است، لذا تقریب مذاهب اسلامی و نیز تقریب میان ادیانی و میان فرهنگی باید به عنوان راهبرد بنیادین در میان نخبگان و متفکران جوامع گوناگون مورد توجه قرار گیرد، البته تحقق این مهم نیازمند سعی و تلاش نخبگان فرهنگی امت اسلامی در بازتولید آموزه های نبوی منطبق بر ساختار و چهارچوب تعالیم و آموزه های وحی برای عموم مردم در جهان امروزی است.
بنابراین تمسک به مشترکات مذاهب اسلامی و نیز اشتراکات بی بدیل میان ادیان توحیدی می تواند به عنوان اولین گام برای ایجاد تعامل جهانی و منشأ کارکردهای اجتماعی و تقریبی در میان مردم جوامع مختلف مورد نظر قرار گیرد؛ وجود اشتراکات بی نظیر فطری میان مردم در گسترۀ جهانی را میتوان در کلام وحی مشاهده نمودکه خداوند به پیامبر اکرم(ص)در موضوع برخورد با اهل کتاب می فرماید:( قل يَا أهلَ الکتابِ تعالَوا إلَي کَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَينَنَا وَ بَينَکُم ألاّ نَعبُدَ إلاّ اللهَ و لاَ نُشرِکَ بِهِ شَيئاً ولاَ يَتّخِذَ بَعضُنا بَعضاً أربَاباً مِّن دُونِ اللهِ…؛ بگو: اي اهل کتاب، بياييد به سوي سخني که ميان ما و شما يکسان است؛ که جز خداوند يگانه را نپرستيم و چيزي را همتاي او قرار ندهيم؛ و بعضي از ما، بعضي ديگر را- غير از خداي يگانه – به خدايي نپذيرد)[۱].
با این تفاسیر باید گفت لزوم توجه و اهتمام به نقاط مشترک نه تنها مورد تأیید عقل می باشد بلکه امری است که از سوی خداوند بر رسول اکرم(ص)وارد گردیده است و نیز در کلام و سیرۀ معصومین(ع)نیز به وفور مشاهده می شود.آموزه های قرآنی به وجود مشترکات بنیادین میان مسلمین و اهل کتاب تصریح دارد و این خود پیامی آشکار است بر اینکه زمانی که قرآن کریم تمسک به نقاط مشترک در برابر اهل کتاب را چنین موثّر و مفید و راهگشا می داند یقیناً و به طریق اولی رسالت رهبران دینی باید بر تحقق این مسألۀ کلیدی منحصر گردد زیرا شاخصه های معنایی رسالت پیامبر اکرم مقوله ای میان فرهنگی است لذا باید این مولفه های ارزشمند بر مبنای مقتضیات زمان و مکان بازتولید گردد ، هم چنین بهره گیری از رسانه های مدرن با استفادۀ بهینه از آموزه های اسلام نبوی در میان جوامع بشری امری انکار ناپذیر است یعنی همان رویکردی که توسط رهبر معظم انقلاب در نامه نگاری به جوانان غربی مور توجه قرار گرفت و بحران تروریسم به عنوان درد مشترک میان جوامع اسلامی و دیگر جوامع مطرح گردید.
هم چنین ترویج اصل محبت گرایی در اسلام به عنوان مهمترین ارمغان رسالت پیامبر اکرم(ص) در رویکردهای ولی فقیه جامعۀ اسلامی به وضوح قابل مشاهده است به نحوی که نامۀ معظم له به جوانان غربی در چارچوب ارایۀ مبانی و آموزه های اسلامی به نحو أعم و نیز ارایۀ دیپلماسی ناب شیعه به نحو أخص قابل توجه است، زیرا ترویج محبت گرایی واقعی در میان احاد
مردم و در گسترۀ جهانی و بین المللی موجبات اهتمام و دغدغه مندی فراگیر نسبت به مقولۀ اخلاق را فراهم خواهد نمود که مصادیق این مهم را می توان در نگاه ژرف اندیشانه مقام معظم رهبری به مقولۀ تروریسم دید و هم نوایی آحاد جوامع انسانی با قربانیان تروریسم در فلسطین، سوریه،عراق، یمن…پاریس ضروری است.
امید است همۀ رهبران دینی به ویژه علمای مذاهب مختلف اسلامی، و نیز رهبران مسیحی و دیگر ادیان توحیدی با بهره گیری از رویکرد ارزشمند مقام معظم رهبری، در راستای تبیین آموزه های ناب پیامبر اعظم (ص) و ارتقای دیپلماسی اسلام و تقویت پیوند ناگسستنی میان ادیان توحیدی در جوامع بشری اقدام نمایند که در صورت تحقق این مهم می توان سیرۀ نبوی را به تمام و کمال در جهان پیرامونی گسترانید و موجبات وحدت و همدلی فطری مردم را در فضای جهانی و بین المللی فراهم نمود.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر مختاری رئیس پژوهشگاه مطالعات تقریبی
