شیخ محمد عبده (رایت اصلاح)

شيخ محمد عبده
رایت اصلاح
________________
نویسنده:
مهدی احمدی
چاپ اول/ ۱۳۸۳ ش/ ۳۰۰۰ نسخه
پالتویی/ ۱۵۵ ص/ شومیز

_______________________________

این کتاب چهارمین اثر از مجموعۀ آثار «طلایه داران تقریب» است که به زندگی نامه، تألیفات، مبارزات اصلاح گرانه و تفکرات محمد عبده و نقش وی در وحدت اسلامی و نزدیکی مذاهب اسلامی اختصاص دارد.
وی در ۱۲۶۶ ق در روستای «محلۀ نصر» در استان بحیرة مصر به دنیا آمد. محمد عبده پس از حفظ قرآن و فراگیری علوم مقدماتی، به دانشگاه الأزهر رفت و به کسب علوم اسلامی پرداخت. وی علاوه بر آن نزد متفکرانی چون شیخ حسن الطویل وسید جمال الدین اسدآبادی شاگردی نمود و می توان گفت سید جمال تأثیر گذارترین فرد بر وی بود که سالهای بسیاری را با هم بودند. از شاگردان برجستۀ وی نیز می توان از مصطفی منفلوطی، سعد زغلول، طه حسین، رشید رضا، شیخ محمد المراغی ودیگران نام برد.
عبده صاحب آثار متعددی در علوم اسلامی و موضوع اصلاحات است که تفسیر المنار، شرح بر نهج البلاغه، الواردات، علم الاجتماع و العمران، رسالة الرد علی الدهریین، رسالة التوحید، اصلاح المحاکم الشرعیة، مقتبس السیاسة والاسلام والنصرانیة مع العلم والمدنیة از آن جمله است. از مهم ترین اقدامات عبده، تلاش برای اصلاحات اجتماعی، سیاسی، دینی و فرهنگی بود. وی در حزب وطنی که سیدجمال مؤسس آن بود، فعال ترین فرد پس از سید جمال محسوب می شد؛ هر چند به دلیل فشارهای استعمارگران به حکومت مصر، این حزب چندان دوام نیاورد.
عبده زمانی که در بیروت در تبعید بود، به دعوت سید جمال به پاریس رفت و در آنجا مجلۀ العروة الوثقى به همت این دو منتشرشد و در نهضت بیدارگری امت اسلامی نقش بی بدیلی ایفا نمود.
عبده دربارة تقریب مذاهب اسلامی و وحدت امت مسلمان مقالاتی در این مجله منتشر کرد. «وحدت اسلامی» «دعوت مردم ایران برای اتحاد با افغانها»، «مسیحیت و اسلام و پیروان آن دو» در شمار این مقالات بود.
یکی از ویژگی های بارز عبده، عدم تعصب فرقه ای بود. به همین دلیل، وی اعتقاد داشت مذاهب اسلامی و حتی فراتر از آن، ادیان الهی باید با یکدیگر وحدت داشته و همکاری های نزدیک داشته باشند. از این رو بود که وی در زمان اقامتش در بیروت کانون «جمعیة التقریب بین الادیان والمذاهب» را ایجاد کرد.