آیت الله سید ابوالقاسم كاشانی( ۱۲۶۴-۱۳۴۰ تهران) از جوانی دارای افكار آزادی‌خواهانه و ظلم ستیز بود و از این رو در منطقهای به وسعت جهان اسلام با استعمار و استبداد وارد مبارزه شد. هرچند اذهان عمومی آیت الله کاشانی را بیشتر در تحولات سیاسی داخلی به یاد می آورد اما ایشان نگاهی جدی به مسائل جهان اسلام داشته که در ذیل به چند نمونه از آن اشاره خواهد شد .
آیت الله كاشانی هیچ گاه از مسائل جهان اسلام غافل نبود؛ از این رو در سال ۱۳۲۶ ش. كه تأسیس دولت غاصب اسرائیل اعلام گردید، اعلامیهای خطاب به مسلمانان جهان صادر كرد و در آن، ضمن بر شمردن اهداف تشكیل سازمان ملل و شعارهای دروغین آن، به موضع گیری ظالمانه سازمان ملل درباره اندونزی، مصر و فلسطین اشاره كرد و رأی این سازمان در تقسیم سرزمین فلسطین بین صهیونیست‌های مهاجر و مردم عرب و مسلمان آن را زیر سؤال برد. او مسلمانان را نسبت به فسادی كه دولت غاصب اسرائیل در آینده ایجاد خواهد كرد، هشدار داد و از آنان خواست تا تمام كوشش خود را برای ریشه‌كن كردن این غده سرطانی بكار گیرند.[۱]
او مردم ایران را به تظاهرات بر ضداسرائیل غاصب دعوت كرد كه در روز بیستم دی ماه ۱۳۲۶، بیش از سیهزار نفر در تهران به این دعوت لبیك گفتند. وی در سیام اردیبهشت ۱۳۲۷ بار دیگر مردم را به تظاهرات بر ضداسرائیل فراخواند و خود در اجتماع پرشور تظاهركنندگان سخنرانی نمود و وضع نابسامان مسلمانان را نتیجه دخالت استعمارگران در امور آن ها و از بین رفتن روح اتحاد و دوری از احكام اسلام دانست.[۲]
آیت الله كاشانی مسلمانان مصر را نیز در مبارزات استقلال طلبانه آنان، مورد حمایت قرار و در بحران كانال سوئز، پیامبر تأییدی خطاب به جمال عبدالناصر (رئیس جمهور مصر) فرستاد و در مسجد ارك تهران مراسمی برای گرامی داشت یاد شهدای مصر و ارج نهادن به فداكاری‌هایشان برپا كرد. او در جریان مبارزه مردم مسلمان تونس برای رهایی از سلطه استعمار فرانسه، بیانیهای صادر كرد و تنفر شدید خود را نسبت به برقراری جو ترور و وحشت توسط فرانسه در خاك تونس، بیان داشت. و وی در این باره از آقای مصدق خواست تا به نماینده ایران در سازمان ملل دستور دهد كه تلاش كند قضیه تونس در دستور كار شورای امنیت قرار گیرد و هر چه زودتر به تونس استقلال كامل داده شود.[۳]
آیت الله كاشانی در سال ۱۳۳۱ ش. پس از بازگشت از مراسم حج، نامهای به تمام كشورهای اسلامی فرستاد و از آن ها خواست برای شركت در كنگره اسلامی و تبادل نظر درباره اتحاد جهان اسلام، نمایندگانی به ایران بفرستند.[۴]
این فكر با استقبال شایانی در میان كشورهای اسلامی روبرو گشت و نظرهای موافق پی در پی به ایران میرسید؛ اما استعمارگران كه از اندیشه اتحاد جهان اسلام وحشت داشتند، به كمك جیره‌خواران داخلی خود تصمیم گرفتند، شخصیت آیت الله كاشانی را ترور نمایند. از این رو زمزمههای مخالفت با تشكیل كنگره، از حلقوم‌های مختلف بلند شد و از تحقق این فكر جلوگیری كردند.
سرانجام روحانی مجاهد با دلی پرخون از شكست نهضت و برقراری دوباره حكومت فساد، در ۲۳ اسفند ۱۳۴۰ چشم از جهان فروبست و پیكرش در میان انبوه مشتاقان تا حرم حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السلام تشییع گردید و بین مزار آن حضرت و امامزاده حمزه به خاك سپرده شد.
پانویس:
ر.ك: ایران اسلامی در برابر صهیونیسم، سید جلال الدین مدنی، ص ۱۸ و ۱۹.
ر.ك: همان، ص ۲۰ـ۲۳.
ر.ك: مجموعهای از مكتوبات، سخنرانی‌ها و پیام‌های آیت الله كاشانی، م.دهنوی، چاپ اول، ج ۲، ص ۱۲۳.
ر.ك: ایران اسلامی در برابر صهیونیسم، ص ۷۰ـ۷۳.
منبع : دانشنامه اسلامی
